Zabiegi z szeroko pojętej 'traumy'
WSKAZANIA
Artroskopia jest metodą operacyjnego leczenia stawu kolanowego u pacjentów po przebytym urazie stawu lub jego przeciążeniu, będącego następstwem aktywności fizycznej, jak również u osób, u których w wyniku przebiegu różnych chorób doszło do wystąpienia znacznych dolegliwości bólowych, braku stabilności stawu, ograniczeń w zakresie ruchomości lub nawracających obrzęków. Artroskopia może być zabiegiem diagnostycznym, który pomaga ortopedzie w diagnozie schorzenia tzw. artroskopia zwiadowcza lub zabiegiem naprawczym, który ma na celu eliminację zdegradowanej części stawu kolanowego wywołującej dolegliwości. Wskazaniem do operacji kolana techniką artroskopową są schorzenia, wśród których najczęściej wymienia się ostre zmiany urazowe powodujące blokowanie się stawu, złamania śródstawowe, obecność ciał obcych w stawie oraz torbieli okołostawowych, jak również zmiany nowotworowe. Ortopedzi decydują się na ten zabieg również u pacjentów, u których na skutek ostrych zmian urazowych doszło do zablokowania kolana lub jego ruchomości, rozerwania łąkotek lub pęknięcia i zerwania więzadła krzyżowego, które są przyczyną niestabilności kolana. Artroskopia stawu kolanowego ma zastosowanie również w przypadku pacjentów, u których wystąpiły znaczące zmiany pourazowe lub pozapalne w postaci pęknięcia, przerostu fałdu maziowego czy rozwarstwienia łąkotki. Dodatkowymi wskazaniami do zabiegu są zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe chrząstki stawowej zwane chonodromalacją, które powstają wraz z wiekiem na skutek zużycia stawu lub w wyniku chorób takich jak reumatoidalne zapalenie stawów.
PRZECIWWSKAZANIA
Decyzji o przeprowadzeniu zabiegu artroskopii nie podejmuje się w przypadku osób, u których stwierdzono zaawansowaną chorobę zwyrodnieniową stawu kolanowego, która wymaga zastosowania endoprotezy. Przeciwwskazaniem do artroskopii kolana są także patologie w stawie kolanowym oraz jego uszkodzenia, które dają szansę na samoistne wyleczenie przy zastosowaniu leczenia zachowawczego lub rehabilitacyjnego. Zabiegów nie przeprowadza się również u pacjentów otyłych, jak również w trakcie przebiegu choroby nowotworowej, u których wykonanie zabiegu wiąże się z nadmiernym ryzykiem dla życia i zdrowia pacjenta.
PRZEBIEG ZABIEGU
Artroskopia to metoda operacji stawu kolanowego zaliczana do technik małoinwazyjnych, albowiem w jego trakcie dochodzi do minimalnych nacięć chirurgicznych o średnicy nie przekraczającej 8 mm, zazwyczaj są to 2-3 dostępy operacyjne. Operacja trwa zazwyczaj od pół godziny do 2 godzin i przeprowadzana jest w znieczuleniu podpajęczynówkowym, czyli pacjent pozostaje przytomny, jest natomiast znieczulony od pasa w dół, a w uzasadnionych przypadkach konieczne staje się zastosowanie znieczulenia ogólnego. Podczas operacji pacjent zostaje ułożony w pozycji leżącej albo siedzącej, w zależności od miejsca operowanego stawu. Przed przystąpieniem do operacji staw kolanowy zostaje wypełniony roztworem soli fizjologicznej, a następnie ortopeda przez przygotowane wcześniej nacięcia wprowadza do ciała chorego kamerę (artroskop) oraz minimalne narzędzia chirurgiczne. Ortopeda kontroluje przebieg całej operacji na ekranie monitora, gdzie dzięki wprowadzonej wcześniej kamerze ma powiększony obraz struktur stawu kolanowego. Często na skórę powyżej stawu kolanowego zakładana jest opaska uciskowa tzw. opaska Esmarcha, która ma za zadanie spowodować niedokrwienie kończyny aby nie doszło do nieplanowego, masywnego krwawienia w trakcie zabiegu, które mogłoby zaburzyć widoczność lekarzowi przeprowadzającemu zabieg. W trakcie artroskopii kolana najczęściej dokonuje się operacji naprawczych, które z uwagi na element stawu kolanowego poddawany operacji możemy podzielić na zabiegi na:
- łąkotkach, takie jak usuwanie łąkotki częściowe lub całościowe, szycie łąkotki lub jej zespolenie za pomocą implantów
- więzadłach wewnątrz kolana, takie jak zszycie zerwanego więzadła lub uszkodzonej torebki stawowej, pełna rekonstrukcja więzadła i zastąpienie go implantem ze ścięgna, więzadła lub sztucznym. Do najczęściej wykonywanych zabiegów na więzadłach zalicza się operacje naprawcze lub rekonstrukcyjne więzadła pobocznego piszczelowego (MCL), więzadła krzyżowego przedniego (ACL), więzadła krzyżowego tylnego (PCL), więzadła pobocznego strzałkowego (LCL)
- chrząstce w zakresie rekonstrukcji chrząstki lub ubytków chrzęstno-kostnych
MOŻLIWE POWIKŁANIA
Artroskopia kolana jest metodą operacyjną charakteryzującą się niskim ryzykiem powikłań, wśród których najczęściej wymienia się krwawienie w okolicy stawu kolanowego wynikające z uszkodzenia naczyń krwionośnych, krwiaki wewnątrzstawowe, przewlekłe wysięki czy zakażenie operowanego miejsca. Powikłania mogą dotyczyć również uszkodzenia nerwów, ograniczenia ruchomości stawu, wystąpienia dolegliwości bólowych jak również uszkodzenia chrząstki stawowej. U pacjentów otyłych, z chorobami serca, z cukrzycą lub z niewydolnością krążeniową kończyn dolnych istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia powikłań takich jak zakrzepica żylna czy zatorowość płucna.
rekonwalescencja
Hospitalizacja po artroskopii kolana zazwyczaj nie jest konieczna a pacjent może opuścić szpital w tym samym dniu lub na następny dzień po zabiegu. Powrót do pełnej aktywności zależy w głównej mierze od rozległości zabiegu oraz ilości uszkodzeń, które poddawane były naprawie i wynosi ok. 6 do 12 tygodni. Przez pierwsze tygodnie po zabiegu bardzo ważne jest odciążanie operowanej nogi, w związku z tym pacjenci poruszają się przy pomocy kul łokciowych. W tym czasie konieczne jest wdrożenie procesu rehabilitacji, który ma celu wzmocnienie i rozciągnięcie mięśni, a także poprawienie stabilizacji stawu.
korzyści dla pacjenta
Zaletą artroskopii kolana jest fakt, iż jest to procedura małoinwazyjna, która wiąże się z niewielkim urazem chirurgicznym, po którym pozostają jedynie 2-3 niewielkie blizny. Z uwagi na małoinwazyjność zabiegu pacjent może liczyć również na znacznie mniejsze dolegliwości bólowe oraz ryzyko powikłań, jak również szybszą rekonwalescencję i powrót to aktywności życiowej i zawodowej. Artroskopia jest zabiegiem szczególnie cenionym przez ortopedów w zakresie diagnostyki, albowiem daje im możliwość dokładnej zobrazowania struktur wewnątrz stawu kolanowego, jak również dokonania oceny funkcjonalności tego stawu.
